بخشی از متن مقاله کاوشهايي در باب فلسفهي تربيت ديني از ديدگاه اسلام :
سال انتشار : 1389
تعداد صفحات :41
مجموع رویکردها به فلسفه تربیت دینی در چهار طبقه جای میگیرد: «فلسفه تربیت دینی بالمعنی الاعم» که شامل هم ادیان, اعم از حق و باطل است؛ «فلسفه تربیت دینی بالمعنی العام» که فقط شامل ادیان حق توحیدی است؛ «فلسف تربیت دینی بالمعنی الخاص» که به تعالیم اسلامیمحدود میشود؛ و «فلسف تربیت دینی بالمعنی الاخص» که به سه حوز تربیت اعتقادی, اخلاقی, و عملی اسلام اختصاص دارد و از ورود به دیگر حوزههای تعلیم و تربیت اسلامیمیپرهیزد. این نوشتار, که بر مبنای رویکرد چهارم سامان یافته, فلسف تربیت دینی از دیدگاه اسلام را به مثاب «یکی از علوم فلسفی اسلامیکه با روش استدلالی- استنادی به تبیین و تحلیل مفهومها و گزارههای تربیت دینی از دیدگاه قرآن و سنت معصومان (ع) میپردازد» تلقی و تعریف نموده است. افزون بر این, پس از معرفی مبادی تصوری بحث, مشخصاً سه موضوع «مبانی», «اصول», و «اهداف» تربیت دینی از دیدگاه اسلام-که به اعتقاد ما هر سه به سامان معرفتی «فلسف تربیت دینی» مربوط میشوند- به بحث گذاشته شده اند. در قلمرو مبانی, از میان مبانی سهگانه و معروف مندرج در منابع فلسف تعلیم و تربیت غرب, یعنی معرفت شناسی, وجودشناسی, و ارزششناسی, شماری از مهمترین اندیشههای زیرساختی معرفت شناختی و وجودشناختی, از متون و نصوص اسلامی, با تأکید بر قرآن کریم, استخراج و عرضه شدهاند. مبانی معرفت شناختی تربیت دینی از دیدگاه اسلام عبارتاند از: «امکان پذیری معرفت لازم برای تربیت دینی», «برخورداری آدمیاز ابزارهای سه گان معرفتی حس, عقل و تزکی نفس», «مرتبت مندی معرفت لازم برای تربیت دینی», و «مطابقت با واقع, به عنوان مناط نهایی صدق معرفت لازم برای تربیت دینی». مبانی وجودشناختی تربیت دینی از دیدگاه اسلام عبارتاند از: «مبدأمندی هستی», «مقصدمندی هستی», «مرتبت مندی هستی» و «وحدت حقیقی اجزای هستی». اصول تربیت دینی مبتنی بر مبانی معرفت شناختی نام برده بدین قرارند: «اغتنام در معرفت», «تفعیل در معرفت», «تخصص در معرفت», «تشکیک در معرفت», «ترکیب در معرفت», «گزینش واقع بینانه» و «ارزیابی واقع بینانه». اصول تربیت دینی مبتنی بر مبانی وجودشناختی فوق الذکر بدین شرحاند: «مبدأشناسی», «مقصدشناسی», «مبدأباوری», «مقصدباوری», «مرتبت مندی مراحل, مبانی, اصول, اهداف, مواد, و روشهای تربیت دینی», «وحدت معرفتی», و «توحید معرفتی». و سرانجام, اهداف تربیت دینی از دیدگاه اسلام در دو بخش هدف غایی «وصول به مقام قرب مطلق الاهی» و اهداف واسطی «یقین», «تقوا», «ایمان» و «اسلام» معرفی گردیدند.